Hoe prepareer ik mijn brommer voor de spuiter

Prepareren

Bron: Bromfiets Nr 5, 1998
Auteur: TOM HAANSTRA/COCK VAN DEN HEUVEL
Dit artikel is nog steeds hier te bestellen: http://shop.targetpress.nl/index1.html

Zoveel mensen, zoveel zinnen; ook in de bromfietshobby. De één kiest er voor om ergens een leuk brommertje op te duikelen en er vervolgens mee te blijven rijden totdat het trouwe beestje het begeeft. Een ander kiest voor brommers die een heel leven achter de rug hebben, en hier duidelijk de sporen van dragen. Voor weer anderen zijn brommers in absolute nieuwstaat, of nog mooier, het ideaal. Tot die laatste categorie horen de broertjes Jan en Nico Roest uit Ammerstol. Een goede reden om bij deze twee fijnproevers een blik in de keuken te werpen tijdens het spuitklaar maken van een bromfiets.


Voor veel brommers is demontage tot op het bot de enige uitkomst, al was het maar om overal bij te kunnen komen met poetsen. Veel vaker komen we bij deze inspectie meer tegen dan alleen vuil. Bromfietsplaatwerk is in de regel dun en dus zeer kwetsbaar. Spatborden en plaatframes worden nog eens extra belaagd door roest. Scheuren, gaten, slijtage en allerlei vervormingen als gevolg van gebruik moeten worden hersteld voor we aan spuiten toe zijn. Om problemen als slechte hechting van plamuur en nieuwe lak, kruiproest en het reageren met nieuwe lak te voorkomen is het raadzaam alle oude lak te verwijderen. Hiervoor staan ons een aantal middelen ter beschikking:
- Stralen
- Schuren
- Borstelen
- Afbijtmiddel
- Branden


Stralen is veruit het meest toegepast, wel moeten we rekening houden met het soort frame of onderdeel. Stralen kunnen we vergelijken met een zandstorm. De 'straalkorrels' schuren de verf van het metaal af. Dit gaat, afhankelijk van het proces, met nogal wat geweld gepaard. Zelfs zóveel, dat het metaal plaatselijk heet wordt. Bij verkeerd stralen kunnen vooral plaatframes en spatborden makkelijk vervormen; ga dus altijd naar een bedrijf wat ervaring heeft met tere onderdelen. Het grote voordeel van stralen is dat echt alle verf, roest en vuil wordt verwijderd. Afhankelijk van het gebruikte soort straalgrit word het onderliggende metaal meer of minder ruw. Omdat deze ruwe oppervlakken zeer gevoelig zijn voor roest, moeten we de kale delen zo snel mogelijk in een etsprimer zetten.



Spiegelglad
De gebroeders Roest, bij wie we op bezoek waren, laten hun onderdelen direct na het stralen in een speciale epoxycoating spuiten. Met het handje en veel geduld word deze grondlaag door Jan en Nico vervolgens spiegelglad geschuurd, dé basis voor een perfect eindresultaat. Een klusje dat ze samen doen en waar dan ook wel een aantal uren in gaan zitten. In deze fase worden ook eventuele kleine deukjes weggeplamuurd. Anderen laten hun onderdelen stralen en vervolgens poedercoaten. Schuren is bij buisframes een goedkoop alternatief. Als de oude verf van het frame af is, komt het gevoel van de vakman er aan te pas. Oppervlakteroest laat altijd putjes achter. Spuiten met een vullende grondlak (zogenaamde filler of surfacer), en daarna licht schuren, levert meestal een goede onderlaag voor de volgende ronde: het spuiten in kleur. Kleine gaatjes en deukjes kunnnen we zonder meer dichtplamuren.



Roestsporen
In geval van grote gaten zullen er stukken plaat ingelast moeten worden en bij de grote deuken moet de uitdeukhamer er aan te pas komen. In deze fase wordt in feite bepaald hoe het eindresultaat er uit komt te zien. Voor plaatframes is schuren een tijdrovend klusje met vaak een niet bevredigend resultaat. Met de hand kom je niet in de hoekjes en gaatjes, waar de roest nu juist een goede uitvalsbasis kan vestigen. Borstelen, met een staalborstel in de haakse slijper, werkt wel zeer goed op die plaatsen waar je er goed bij kunt. Ook roestsporen worden hiermee goed weggewerkt. De binnenzijde van spatborden e.d. blijft buiten schot omdat we hier vaak met een roterende borstel niet goed in kunnen komen. Een afbijtmiddel is niet aan te bevelen voor plaatframes. Het zeer agressieve goedje moet met veel warm water worden afgespoeld, waarbij we altijd de kans lopen dat er ergens in een kiertje van het frame nog een restje (water of 'goedje') zit. Roest-vorming is dan gegarandeerd. Beslist af te raden is het je frame kaal te branden; behalve de kans op kromtrekken is er ook de mogelijkheid dat het metaal week wordt. Dan weet je zeker dat je niet op de goede weg bent ...


Spuitwerk is vakwerk
Alle goede bedoelingen ten spijt is het zelf spuiten in de meeste gevallen af te raden. Een toch niet zo goed - zelf gespoten - brommer geeft een vaak onbevredigend resultaat; voor je het weet wil je het weer overdoen. Spuiten is echt werk voor de vakman, die weliswaar een hoog uurtarief rekent, maar de meeste uren zitten in de voorbereiding. Dat kunnen we nou net wel zelf. Zo kunnen we de spuiter heel wat werk, en uren, uit handen nemen door b.v. bij een bromfiets met meerdere kleuren zelf het afplakwerk te doen.



Poedercoaten
Hebben we een perfect frame waar niet aan geplamuurd is, dan is poedercoaten een goed alternatief voor spuiten. Het aantal beschikbare kleuren is bij dit proces weliswaar beperkt, maar de vele voordelen maken poedercoaten, zeker voor diegenen die dagelijks op hun klassieker willen rijden, een betaalbaar alternatief. Bij poedercoaten wordt er electrostatisch een laag poedervormige lak op het metaal aangebracht. Deze laag wordt vervolgens gebakken in een oven. Het eindresultaat is een dikke, zeer slagvaste 'laklaag' die niet de glans heeft van gewone verf maar zeker wel de levensduur. Ook kan het een ideale grondlaag zijn. Je kunt het plamuren of overspuiten, ongeacht de verfsoort, in de originele kleur. Voor de mooiste dekking kun je het beste een kleur kiezen die dicht bij die van de aflak ligt. Kies bij meerkleurige bromfietsen dan voor de lichtste kleur uit het patroon. Dit omdat een donkere aflak wel goed dekt op een lichte ondergrond, terwijl dit andersom moeilijker is. Perfectionisten hebben hun bedenkingen tegen poedercoaten, omdat door de dikke coating de scherpe randjeseen beetje weg zijn. Daarnaast is het oppervlak vaak wat 'sinaasappelig'.



Plamuren en lassen
Delen die we moeten lassen of plamuren, (niet voor iedereen weggelegd) vragen speciale zorg. Plamuur die we gebruiken om kleine deukjes vlak te maken is meestal poreus. Als we hiermee een (roest)gaatje dicht smeren is er altijd de kans dat er water van achteren in de plamuur komt. Daar dit op blanke plaat zit, gaat het onderliggende metaal roesten en komt de plamuur met de verf los. Ook daar waar een plaatje in het frame werd gelast kan dit gebeuren. Eigenlijk moeten we hier niet met polyesterplamuur werken, maar met een veel duurdere waterdichte epoxyplamuur. Deze bevat meestal aluminium om de uitzetting bij temperatuursverandering gelijk te maken aan die van de staalplaat. Epoxyplamuur is niet zo makkelijk te schuren en het is dan ook raadzaam om hier overheen weer gewone plamuur te gebruiken. Door loszittende bouten willen de gaten van de motorophanging nog wel eens uitlubberen evenals de draai- en aanslag-punten van de standaard. We kunnen hier busjes in lassen of de gaten eerst vol lassen en later weer op de juiste plaats opnieuw op maat boren. Scheuren in spatborden en dergelijke kunnen we zelf dichtlassen; zitten er echter scheuren op hoogbelaste gedeeltes van het frame (balhoofd, schokbrekerbevestigingen en achterbrugophanging) dan moeten we echt een professionele lasser inschakelen. Al deze werkzaamheden moeten uitgevoerd worden vóór we aan het eigenlijke spuitwerk kunnen beginnen.

Tom, bedankt om nog eens een zeer interessant en bruikbaar artikel online te zetten.